លោក អេង ឆៃអ៊ាង សុំទោសខ្មែរក្រោម រឿងរិះគន់យុទ្ធសាស្ត្រឧកញ៉ា សឺន គុយ
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក អេង ឆៃអ៊ាង បានសុំទោសខ្មែរក្រោមជាសាធារណៈហើយ។ ក្រៅពីសុំទោសនោះ លោក អេង ឆៃអ៊ាង ថែមទាំងកោតសរសើរថា លោកមិនដែលបំភ្លេចគុណបំណាច់ និងវីរភាពរបស់ឧកញ៉ា សឺន គុយ នោះឡើយ។ ការថ្លែងសុំទោសបែបនេះ នៅបន្ទាប់ពីលោកបានថ្លែងនៅឯនាយសមុទ្រកាលពីពេលថ្មីៗនេះ រិះគន់យុទ្ធសាស្ត្ររបស់អតីតចៅហ្វាយខេត្តព្រះត្រពាំង ឧកញ៉ា សឺន គុយ ដែលប្រគល់ខ្លួនឲ្យវៀតណាម ចាប់យកទៅសម្លាប់នោះ ថាមិនធ្វើឲ្យខ្មែរក្រោមចំណេញនោះទេ។
ការសុំទោសរបស់ លោក អេង ឆៃអ៊ាង ពេលនេះ ធ្វើឡើងក្រោយពីអង្គការ-សមាគម និងពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម បានប្រតិកម្មជាបន្តបន្ទាប់ចំពោះការថ្លែងរបស់លោក រិះគន់ទៅលើយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ឧកញ៉ា សឺន គុយ ដែលខ្មែរក្រោមទូទៅចាត់ទុកថា ជាវីរបុរសដ៏ឆ្នើមរបស់ពួកគេនោះ។
លោក អេង ឆៃអ៊ាង កាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៥ កន្លងទៅ ថ្លែងទៅកាន់អ្នកគាំទ្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នៅទីក្រុងម៉ុងរ៉េអាល (Montreal) ប្រទេសកាណាដា (Canada) ថា កាលពីសម័យលោកឧកញ៉ា សឺន គុយ ធ្វើជាចៅហ្វាយខេត្តព្រះត្រពាំង នៅកម្ពុជាក្រោម លោកឧកញ៉ា សឺន គុយ បានយល់ព្រមប្រគល់ខ្លួនឲ្យវៀតណាម ចាប់ ហើយយកទៅសម្លាប់។ ទីបំផុត លោកថា ទឹកដីកម្ពុជាក្រោម នៅតែត្រូវវៀតណាម យកបានដដែល។ លោកថា ប្រសិនបើខ្មែរក្រោមមានយុទ្ធសាស្ត្រមិនឲ្យវៀតណាម ចាប់ខ្លួនឧកញ៉ា សឺន គុយ ហើយឲ្យនៅតស៊ូវិញ វាសនាខ្មែរក្រោមអាចមានរូបភាពផ្សេង។ លោក អេង ឆៃអ៊ាង ថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ មិនចង់ឲ្យមេដឹកនាំរបស់ខ្លួន គឺលោក សម រង្ស៊ី ដែលពេលនេះទៅក្រៅប្រទេស រត់គេចពីការតាមចាប់របស់សមត្ថកិច្ចរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា នោះ ប្រើប្រាស់យុទ្ធសាស្ត្រដូចឧកញ៉ា សឺន គុយ ចេញមកប្រគល់ខ្លួននោះទេ ព្រោះវាមិនចំណេញអ្វីឡើយ។
ការថ្លែងរបស់ លោក អេង ឆៃអ៊ាង នេះហើយ ដែលធ្វើឲ្យខ្មែរក្រោមមិនសប្បាយចិត្ត ហើយប្រតិកម្មដំបូងគេបង្អស់ គឺមានចេញពីប្រធានគណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍មូលនិធិសម្ដេចបវរសេដ្ឋាធិបតី សឺន សាន និងជាឧត្តមទីប្រឹក្សាព្រះមហាក្សត្រ លោក សឺន ស៊ូបែរ្តិ៍ តែម្តង។ លោក សឺន ស៊ូបែរ្តិ៍ ថ្លែងថា លោក អេង ឆៃអ៊ាង មើលងាយចំពោះការបូជារបស់ឧកញ៉ា សឺន គុយ ដែលសុខចិត្តប្ដូរជីវិតដើម្បីរក្សាវប្បធម៌ ទំនៀមទម្លាប់ ជាតិសាសន៍ និងពុទ្ធសាសនានៅដែនដីកម្ពុជាក្រោម។
នៅក្នុងលិខិតផ្ញើទៅកាន់ លោក សឺន ស៊ូបែរ្តិ៍ ចុះថ្ងៃទី៣ មករា លោក អេង ឆៃអ៊ាង ដែលពេលនេះកំពុងស្ថិតនៅសហរដ្ឋអាមេរិក នៅឡើយ បានប្រាប់ លោក សឺន ស៊ូបែរ្តិ៍ ថា ការថ្លែងរបស់លោកកាលពីពេលថ្មីៗនេះ គឺជាទស្សនៈយល់ឃើញរបស់លោក ហើយលោកពុំមានចេតនាបន្តុះបង្អាប់ ឬប្រមាថមើលងាយចំពោះគំរូវីរភាពដ៏អង់អាចក្លាហានរបស់ឧកញ៉ា សឺន គុយ ឡើយ។ ប៉ុន្តែលោកថា ប្រសិនបើពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមយល់ឃើញថា ការថ្លែងរបស់លោកមិនសមរម្យ ឬមិនត្រឹមត្រូវ លោកសូមអធ្យាស្រ័យ និងសុំទោសចំពោះខ្មែរក្រោម។
លោក អេង ឆៃអ៊ាង បញ្ជាក់បន្តថា រូបលោកមិនដែលបំភ្លេចនូវគុណបំណាច់ធំធេង និងវីរភាពអង់អាចក្លាហានរបស់ឧកញ៉ា សឺន គុយ ដែលបានដឹកនាំកម្លាំងអ្នកស្នេហាជាតិ តស៊ូប្រឆាំងនឹងការឈ្លានពាន និងការគ្រប់គ្រងរបស់វៀតណាម ដើម្បីការពារវប្បធម៌ និងអរិយធម៌ខ្មែរនៅកម្ពុជាក្រោមឡើយ។
សៀវភៅប្រវត្តិចៅហ្វាយគុយ ដែលរៀបរៀងដោយ លោក កែវ សុវត្ថិ នៅឆ្នាំ១៩៧១ បានលើកឡើងថា នៅដើមសតវត្សរ៍ទី១៩ អតីតចៅហ្វាយខេត្តព្រះត្រពាំង ឧកញ៉ា សឺន គុយ បានតស៊ូស្វិតស្វាញប្រឆាំងទៅនឹងការទន្ទ្រានយកទឹកដីកម្ពុជក្រោម ពីសំណាក់ជនជាតិអណ្ណាម ហើយថែមទាំងបានសម្លាប់មេទ័ពកំពូលរបស់អណ្ណាមម្នាក់ទៀតផង ដែលធ្វើឲ្យស្ដេចអណ្ណាម មានការខឹងសម្បាយ៉ាងខ្លាំង ទើបបញ្ជូនទ័ពរបស់ពួកគេដើរកាប់សម្លាប់ជនជាតិខ្មែរ បំផ្លិចបំផ្លាញវត្តអារាម និងធ្វើបាបព្រះសង្ឃ ដើម្បីឲ្យឧកញ៉ា សឺន គុយ ចេញមកឲ្យពួកគេចាប់ខ្លួន បើមិនដូច្នោះទេ ពួកគេនឹងបន្តកាប់សម្លាប់ជនជាតិខ្មែរឲ្យអស់។
ដោយខ្លាចជនជាតិអណ្ណាម ធ្វើបាបពលរដ្ឋ និងបំផ្លាញវប្បធម៌ខ្មែរក្រោម ឧកញ៉ា សឺន គុយ យល់ព្រមចេញមកឲ្យអណ្ណាម ចាប់ខ្លួនកាត់ក ប៉ុន្តែត្រូវឲ្យស្ដេចអណ្ណាម សន្យាថា នឹងមិនបន្តកាប់សម្លាប់ពលរដ្ឋខ្មែរ ត្រូវរក្សាវត្តអារាម វប្បធម៌ ទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរនៅទីនោះ។
ចាប់តាំងពីពេលនោះមក ឧកញ៉ា សឺន គុយ ត្រូវបានពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមទូទៅ ចាត់ទុកថាជាវីរបុរសដ៏ឆ្នើមរបស់ពួកគេ៕
Eng Chhai Eang 28 m · ថ្ងៃទី៤ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២១
——————————-
អត្ថបទ និងរូបថតផ្ទះ ខាងក្រោមនេះ ជាសេចក្តីរាយការណ៍របស់ភ្នាក់ងារប៉ូលីសក្រសួងមហាផ្ទៃ អំពីគេហដ្ឋានខ្ញុំ និងស្ថានភាពក្រុមគ្រួសារខ្ញុំ និងលោក ហូរ វ៉ាន់ ទៅថ្នាក់លើរបស់ពួកគេ ដែលយើងខ្ញុំ មិនដឹងថាពួកគេមានបំណងបែបណាមកលើក្រុមគ្រួសារយើងខ្ញុំ ទាំងពីរនាក់នោះ ទេ ។ តាមរូបភាពនៅក្នុងកាមេរ៉ាសុវត្ថិភាពនៅផ្ទះរបស់ខ្ញុំ បង្ហាញឲ្យឃើញថា នៅវេលាម៉ោង៦និង៣១នាទីល្ងាចថ្ងៃទី០១ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២១ មានភ្នាក់ងារប៉ូលីសស្លៀកពាក់សុីវិលមួយរូបជិះម៉ូតូ ទៅថតផ្ទះរបស់ខ្ញុំ ស្ថិតនៅលើផ្លូវលេខ១៥ (ផ្ទះខ្ញុំលេខ៤៣ មិនមែន៤៥ទេ ) ក្នុងបុរីពិភថ្មី សង្កាត់ភ្នំពេញថ្មី ខណ្ឌសែនសុខ ។
បន្ទាប់ពីធ្វើការស្រាវជ្រាវ ខ្ញុំបាទបានរកឃើញអាសយដ្ឋាន និងកន្លែងប្រកបអាជីវកម្មរបស់ប្រពន្ធ អេង ឆៃអ៊ាង និង ហូរ វ៉ាន់ ហើយ៖
ទី១. ឈ្មោះ លី សុគន្ធា (ជាប្រពន្ធ អេង ឆៃអ៊ាង) អាយុ៤៨ឆ្នាំ មានស្រុកកំណើត នៅស្រុកសូត្រនិគម ខេត្តសៀមរាប បច្ចុប្បន្នកំពុងស្នាក់នៅផ្ទះលេខ ៤៥ ផ្លូវ១៥ ក្នុងបុរីពិភពថ្មី សង្កាត់ភ្នំពេញថ្មី ខណ្ឌសែនសុខ និងកំពុងប្រកបអាជីវកម្មប្ដូរប្រាក់ឈ្មោះ លាង ឆុង ស្ថិតនៅផ្ទះលេខ៣១១Eo ផ្លូវ២១៧ សង្កាត់អូរឫស្សី២ ខណ្ឌ៧មករា។ អេង ឆៃអ៊ាង និងប្រពន្ធ មានកូនចំនួន០៤នាក់ ក្នុងនោះ រួមមាន÷
- អេង រតនៈ ភេទប្រុស អាយុ២៨ឆ្នាំ
- អេង សំណាង ភេទប្រុស អាយុ២៧ឆ្នាំ
- អេង ពេជ្រពិសី ភេទស្រី អាយុ២០ឆ្នាំ
- អេង ច័ន្ទវតី្ត ភេទស្រី អាយុ១៨ឆ្នាំ។
ទី២. ឈ្មោះ សូ សឿង (ជាប្រពន្ធ ហូរ វ៉ាន់) អាយុ៧៣ឆ្នាំ មានស្រុកកំណើតនៅស្រុកត្រាំកក់ ខេត្តតាកែវ បច្ចុប្បន្នកំពុងស្នាក់នៅផ្ទះលេខ២B ផ្លូវព្រះស៊ីសុវត្ថិ ក្នុងបុរីភ្នំពេញថ្មី សង្កាត់ភ្នំពេញថ្មី ខណ្ឌសែនសុខ។ ហូរ វ៉ាន់ និងប្រពន្ធ មានកូនចំនួន០៣នាក់ ក្នុងនោះ រួមមាន÷
- ហូរ ទំលុស ភេទប្រុស អាយុ៣៨ឆ្នាំ
- ហូរ ស្ងួន ភេទប្រុស អាយុ៣៧ឆ្នាំ
- ហូរ បំពេញ (ហៅក្រៅ ស៊ូហ្សាន) ភេទស្រី អាយុ៣៤ឆ្នាំ។
ស្ថានភាពបច្ចុប្បន្នរបស់ប្រពន្ធ អេង ឆៃអ៊ាង និង ហូរ វ៉ាន់ គឺកំពុងស្នាក់នៅអាសយដ្ឋានខាងលើ និងកំពុងប្រកបអាជីវកម្មជាធម្មតា។
- ហូរ ទំលុស ភេទប្រុស អាយុ៣៨ឆ្នាំ
- ហូរ ស្ងួន ភេទប្រុស អាយុ៣៧ឆ្នាំ
- ហូរ បំពេញ (ហៅក្រៅ ស៊ូហ្សាន) ភេទស្រី អាយុ៣៤ឆ្នាំ។
ស្ថានភាពបច្ចុប្បន្នរបស់ប្រពន្ធ អេង ឆៃអ៊ាង និង ហូរ វ៉ាន់ គឺកំពុងស្នាក់នៅអាសយដ្ឋានខាងលើ និងកំពុងប្រកបអាជីវកម្មជាធម្មតា។
ប្រវត្តិដំណើរជីវិតលោក អេង ឆៃអ៊ាង
--------
លោក អេង ឆៃអ៊ាង ចាប់កំណើតនៅថ្ងៃទី១០ ខែ វិឆ្ឆិការ ឆ្នាំ១៩៦៥ នៅក្នុងគ្រួសារអ្នកមានធូរធារមួយ ស្ថិតនៅក្នុងភូមិកំពង់ចិន ឃុំកំពង់ចិនត្បូង ស្រុកស្ទោង ខេត្តកំពង់ធំ ដែលមានឪពុកឈ្មោះ អេង ឃាង ជាអ្នក ជំនួញដ៏មានសក្តានុពលម្នាក់ និងម្តាយឈ្មោះ យក់ មាស ជាអ្នកជួយការងាររកស៊ីរបស់ស្វាមី ។
លោកជាកូនទី ៣ ក្នុងចំណោមបងប្អូន៥នាក់ ហើយភាគច្រើនបងប្អូនរបស់លោក គឺជាអាជីវករ ដោយឡែកតែលោកម្នាក់តែប៉ុណ្ណោះជាអ្នកនយោបាយ ។
ក្រោយពេលធំដឹងក្តីអាយុបាន៦ឆ្នាំ កុមារឆៃអ៊ាង ត្រូវឪពុកម្តាយយកទៅចុះឈ្មោះចូលរៀនថ្នាក់ទី១ នៅ សាលាបឋមសិក្សាកំពង់ចិន ដែលស្ថិតនៅក្បែផ្ទះ ។
លុះនៅឆ្នាំ ១៩៧៥ ខ្មែរក្រហមបានកាន់កាប់ប្រទេស ទាំងស្រុងក្រុមគ្រួសាររបស់កុមារ អេង ឆៃអ៊ាង ក៏បានរស់នៅស្ថិតក្នុងសភាពភ័យតក់ស្លុតគ្រប់ដង្ហើមចេញ ចូលដូចជាប្រជាពលរដ្ឋក្នុងទូរទាំងប្រទេសដែរ។
នៅក្រោយថ្ងៃរំដោះ៧មករា ១៩៧៩ ឪពុកម្តាយរបស់កុមារ អេង ឆៃអ៊ាង ដែលបានលាក់បាំងសល់មាស ប្រាក់ខ្លះៗនោះ ក៏បានធ្វើជាដើមទុនរកស៊ី ។
ឪពុកម្តាយរបស់លោកបានបែងចែកមាសប្រាក់មួយចំនួន ទៅឲ្យកូនច្បងៗរកស៊ី ចំណែក អេង ឆៃអ៊ាង នៅឆ្នាំ១៩៨០ បានមកសិក្សានៅទីរួមខេត្តកំពង់ធំ ក្នុងសាលា បឋមសិក្សាក្រុងកំពង់ធំ រយ:ពេល២ឆ្នាំ រហូតដល់ឆ្នាំ ១៩៨២ ទើបបានផ្លាស់ទៅរៀននៅស្រុក សូត្រនិគមក្នុងខេត្តសៀមរាបដោយត្រូវផ្ញើរខ្លូនជាមួយគ្រួសារបងស្រីបង្កើត ។ ឆ្នាំ១៩៨៤ រៀនចប់ថ្នាក់ថ្នាក់ឌីប្លូម ក៏មកសិក្សាវិទ្យាល័យសៀមរាប ។
លោកអេង ឆៃអ៊ាង បានរៀបរាប់ថា នៅក្នងការសិក្សាលោកពូកែគ្រប់មុខវិជ្ជា ប៉ុន្តែមុខវិជ្ជាពូកែជាងគេ គឺគណិតវិទ្យា ។
នៅក្នងឆ្នាំ១៩៨៧ លោកលោកបានប្រលងជាប់ចូលរៀននៅមហាវិទ្យាល័យវិទ្យាសាស្ត្រ្ សុខាភិបាល ( សាលាក្រហម) ។
លោករៀននៅទីនោះដោយស្នាក់នៅផ្ទះម្តាយមីងរហូតដល់ឆ្នាំ១៩៩៣ ទើបបញ្ជាប់ការសិក្សា ។
ត្រឡប់មកក្រោយបន្តិចនៅពាក់កណ្តាលឆ្នាំ ១៩៩២ និស្សិត អេង ឆៃអ៊ាង មិនទាន់បានបញ្ចប់ការ សិក្សាផងក៏ប្រឡូកក្នុងឆាកនយោបាយទៅហើយដោយលោកដើរតាមលោក សម រង្ស៊ី និងស្ថិតនៅក្នុង ក្រុមយុវជនហ្វ៊ុនស៊ីនបិុច ។
ក្រោយការបោះឆ្នោតឆ្នាំ១៩៩៣ លោកសម រង្ស៊ី ត្រូវបានគណបក្ស ហ្វ៊ុន ស៊ីនបិុច តែងតាំងជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហរិញ្ញាវត្ថុ ពេលនោះយុវជន អេង ឆៃអ៊ាង ក៏ធ្វើជាលេខា ផ្ទាល់របស់លោកសម រង្ស៊ី ។
បន្ទាប់ពីលោក សម រង្ស៊ី ត្រូវបណ្តេញចេញពីហ្វ៊ុនស៊ីនបិុច លោក អេង ឆៃអ៊ាង នៅតែដើរតាមលោក សម រង្ស៊ី ហើយក៏ចូលរួមបង្កើតគណបក្សជាតិខ្មែរ នៅខែវិឆ្ឆិការ ឆ្នាំ ១៩៩៥ ។
ក្រោមមកដោយសារការញាំញីផ្នែកនយោបាយគណបក្សជាតិខ្មែរ ក៏បានបែកបាក់លោក សម រង្ស៊ី ក៏បង្កើតគណបក្សផ្ទាល់ខ្លួនមួយទៀត គឺគណបក្ស សម រង្ស៊ី ។ នៅក្នុងការបោះឆ្នោតឆ្នាំ១៩៩៨ លោក អេង ឆៃអ៊ាង ត្រូវបានគណបក្សឲ្យឈរឈ្មោះជាបេក្ខជនតំណងរាស្ត្រខេត្តបាត់ដំបង តែលោកបាន បដិសេធដោយសារចង់ទុកឳកាសឲ្យអ្នកនយោបាយចំណាស់ផ្សេងទៀត ។
នៅឆ្នាំ១៩៩៩ លោកត្រូវបាន តែងតាំងជាអគ្គលេខាធិកា គណបក្ស សម រង្ស៊ី ដែលជាតួនាទីដ៏ធំក្នុងគណបក្សត្រូវមើលកិច្ចការរួម របស់បក្ស ។ ឆ្នាំ២០០២ បក្សចាត់ឲ្យលោកជួយការងារនៅខេត្តបាត់ដំបង ហើយបានឈរឈ្មោះបោះ ឆ្នោតជាប់ជាតំណាងរាស្ត្រដំបូងឆ្នាំ២០០៣ ក្នុងមណ្ឌលខេត្តបាត់ដំបង ។
នៅឆ្នាំ២០០៨ ក៏ជាប់ឆ្នោត ជាតំណាងរាស្ត្ននៅមណ្ឌលបាត់ដំបង ដដែល រហូតដល់ឆ្នាំ២០១១ ក៏បានលាលែងពីតំណាងរាស្ត្រ ទុក លទ្ធភាពពាក់កណ្តាលអាណត្តិឲ្យអ្នកផ្សេងមកជំនួស ។
លោកបានចូលទៅអង្គុយកៅអីព្រឹទ្ធសភានៅ ខែមករា ឆ្នាំ ២០១២ បានជាង១ឆ្នាំក៏លាឈប់វិញ ។
លោកបានបន្តទៅឈរឈ្មោះជាបក្ខេជនតំណាង រាស្ត្រលេខរៀងទី១ នៅមណ្ឌលខេត្តកណ្តាល និងបានជាប់ឆ្នោតតំណាងរាស្ត្រជាថ្មី នៅអាណត្តិបោះឆ្នោតជាប់ជាប្រធានគណ:កម្មការសិទ្ធមនុស្សទទួលពាក្យបណ្តឹងអង្កេត និងទំនាក់ទំនងរដ្ឋសភា ព្រឹទ្ធសភា ។
ងាកមកជីវិតផ្ទាល់ខ្លួនវិញលោក អេង ឆៃអ៊ាង បានរៀបការកាលពីឆ្នាំ១៩៩០ ជាមួយកូនក្រមុំអ្នកភ្នំពេញដ៏ស្រស់សោភាម្នាក់ឈ្មោះ លី សោភា ជានិស្សិតរៀននៅសកលវិទ្យាល័យជាតិគ្រប់គ្រង ផ្នែក ពាណិជ្ជសាស្ត្រខណ:ដែលក្នុងឆ្នាំនោះលោក អេង ឆៃអ៊ាង ជានិស្សិតសាលាពេទ្យនៅឡើយ ។
បច្ចុប្បន្ន ភរិយារបស់លោកគឺជាអាជីវករលេចធ្លូម្នាក់នៅភ្នំពេញ ។
លោកមានកូន៤នាក់ (កូនស្រី២នាក់ ) ដែលកូនខ្លះបានរៀនចប់មហាវិទ្យាល័យ និងខ្លះទៀតកំពុងបន្តការសិក្សានៅថ្នាក់មហាវិទ្យាល័យ ។
--------
ប្រភពដោយ៖ តាឥន្ទ្រី
6 hrs ·
ខាត់ប៊ុនសុីន ជានរណា?មានប្រវត្តិដូចម្តេច?សន្និសីទក្រុងសឺណែវ១៩៥៤តំរូវអោយកងទព័បរទេសទាំងអស់ដកពីស្រុកខ្មែរ។តែយួនយៀកមិញមិនដកចេញពីខ្មែរទេលុះតែកងខេមរភូមិន្ទដេញ។ក្រោយកិច្ចព្រម ព្រៀងសន្តិភាព ចលនាតស៊ូនិយាយថាយួនទៅតែខោអាវហើយអាចបង្កប់ខ្លួននៅក្នុងគណបក្សនានា។គណបក្សហ្វុនសុីនបុិចធំហើយឈ្នះគេក្រោយមកបែកបាក់ក្លាជាតូចៗហើយនៅសល់ត្រឺមតែគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ។គណបក្សនេះបន្តបែកបាក់តទៅទៀតចេញមនុស្សដដែលៗគអេងឆៃអ៊ាងនិងក្រុមគាត់។ឆៃអ៊ាងជានរណា?ឆៃអ៊ាងនៅស្ទោងខេត្តកំពង់ធំមានផ្ទះទល់មុខផ្ទះកាំងកិចអ៊ាវហៅឌុច។ឌុចជសកូនយួនកាត់ចិនរៀននៅវិទ្យាលយ័កំពង់ធំ។ក្រោយឆ្នាំ១៩៧៩គឺនៅឆ្នាំ១៩៨៣ អ៊ាងទៅរៀននៅវិទ្យាលយ័កំពង់ធំឌុចដែរ។ក្រោយមក មនុស្សនេះផ្លាស់ទៅដំដែកស្រុកសូត្រនិគមវិញ។នៅទីនោះ អ៊ាងប្រលងជាប់ឌីប្លូម។ដើម្បីបានរៀនទៀត ក្រសួងអប់រំតំរូវអោយប្រលងយកកៅអី។ពេលនោះ ឆៃអ៊ាងប្រលងធ្លាក់កៅអី។ដើម្បីបានរៀនបន្តទៀត អ៊ាង យកលុយទិញឈ្មោះកូនអ្នកក្រម្នាក់ ឈ្មោះខាត់ប៊ុនសុីន ហើយបានរៀននៅនៅសាលាកំរិតទី៣ ១០ មករា ខេត្តសៀមរាប ។ ពេលរៀននៅសាលា ខាត់ប៊ុនសុីនអត់ចេះអីទេម្ល៉ោះហើយរៀនតែគណិតវិទ្យាមួយមុខ។នៅឆ្នាំ១៩៨៧ បុគ្គលនេះប្រលងជាប់បាក់ឌុបតែប្រលងធ្លាក់ពេទ្យ។មិនដឹងហេតុផលអី ខាត់ប៊ុនសុីន បានចូលរៀនសាលាពេទ្យដែរ។ កាលនោះ មតិខ្លះថាមកពីមនុស្សពូកែគណិតឯមតិខ្លះទៀថាខាត់ប៊ុនសុឺនមានឈាមជរ័ជាយួនហើយមានបណ្តាញជាប់អឺរុបខាងកើត។ក្នុងសមយ័ឃោសនាបោះឆ្នោតឆ្នាំ១៩៩៣ ខាត់ប៊ុនសុីន ក្លាយជាមនុស្សជំនិតបំផុតរបស់សមរង្សុីនៃគណបក្សហ្វុនសុីបុិចឃោសនាអោុយបក្សនេះ។ពេលនោះហើយដែលខាត់ប៊ុនសុីន ប្តូូឈ្មោះជា អេងឆៃអ៊ាង ដែលជាឈ្មោះដើមខ្លួនវិញ។ក្នុងតំណែងរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុ រង្សុីបើកដែអោយអ៊ាងជ្រើសរើសគយ។ពោលនោះអំពើពុករលួយកើតខ្លាំង។ ជារៀងរាល់ថ្ងៃឆៃអ៊ាងបានទិញកាសែតខ្ញុំឈ្មោះព្រហ្មបាយន្ត័ដែលសរសេរគាំទ្រគាត់។យឹមសុខាបាននាំខ្ញុំជួបអ៊ាងហើយបន្តជួបរង្សុីនៅឆ្នាំ១៩៩៤។ចង់ដឹងការណ៌ពិតយើងទៅផ្ទះយឺមសុខា។ពេលជំរាបសួរគាត់យើងឃើញច្បាស់ម្តាយជាយួនហើយនៅក្រោមផ្ទះគាត់ឯអូឡាំមានយួនដេកត្រៀបត្រា។ដាក់សំនួរភ្លាម តើសុខាប្រឆាំងយួនម៉េចបើម្តាយជាយួន ក្រោមផ្ទះជាយួននោះ?
កូនប្រុស អេង ឆៃអ៊ាង ប្រាប់ក្រុមអ្នកគាំទ្រថា សម រង្ស៊ី ជាមនុស្សគ្មានមនោសញ្ចេតនាភ្នំពេញ៖ ខណៈដែលឪពុកខ្លួនកំពុងដើរតាមគន្លងរបស់លោក សម រង្ស៊ី នោះ កូនប្រុសលោក អេង ឆៃអ៊ាង អតីតអនុប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានអះអាងថា មានក្រុមអ្នកគំាទ្រនិងបណ្ឌិតមួយចំនួនថា ទង្វើរបស់លោកសម រង្ស៊ី គ្មានមនោ សញ្ចេតនានោះទេ ។
លោក អេង រតនៈ កូនប្រុសបង្កើតលោក អេង ឆៃអ៊ាង បានសរសេរលើបណ្តាញ សង្គមរបស់ខ្លួនមានឈ្មោះ Rathanak Eng យ៉ាងដូច្នេះថា «សហការីរបស់ សម រង្ស៊ី ជា ច្រើនមានការងឿងឆ្ងល់ថា ហេតុអ្វីប្រធាន
របស់ពួកគេមានសមត្ថភាពចាត់តាំងមនុស្ស ឲ្យធ្វើការងារបានទាំងដែលរូបគាត់មិនចាំឈ្មោះផង។ ក្រុមអ្នកចេះដឹងនិងបណ្ឌិត មួយចំនួនមានអាការមិនសូវពេញចិត្ត សម រង្ស៊ី។ ពួកគេផ្តល់ហេតុផលថា សម រង្ស៊ី ជាមនុស្សគ្មានមនោសញ្ចេតនា។ ពួកគេថា សម រង្ស៊ី មិនហើបមាត់និយាយសូម្បីពាក្យ “សួស្តី” ទៅកាន់ពួកគេ»។
កូនប្រុសលោក អេង ឆៃអ៊ាង ដែល ធ្លាប់រិះគន់លោក សម រង្ស៊ី និងថ្នាក់ដឹកនាំអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ហើយត្រូវ បានលោក អេង ឆៃអ៊ាង ចេញមុខមកបក ស្រាយបានបញ្ជាក់ថា «ខ្ញុំធ្លាប់ជួប សម រង្ស៊ី ២ដងនៅការិយាល័យរបស់គាត់។ គាប់ ជួនពេលនោះគាត់ឡើងមកបន្ទប់ធ្វើការ។ គាត់ដើរយ៉ាងរហ័សរហួន គាត់ឃើញខ្ញុំ តែមិនស្គាល់ខ្ញុំឡើយ។ ខ្ញុំក៏មិននិយាយអ្វីទៅកាន់គាត់ដែរសូម្បីញញឹមក៏ខ្ញុំមិនបានញញឹមទៅរកគាត់។ ខ្ញុំគិតថា គាត់ឆ្ងល់ថា ហេតុអ្វីក្មេងម្នាក់នេះអាចឡើងមកបន្ទប់ធ្វើការបាន ប៉ុន្តែគាត់ក៏មិនបានគិត ឬសួរនាំទៅកាន់បុគ្គលិករបស់គាត់ដែរ។ ផ្ទុយទៅ វិញគាត់ផ្តោតតែទៅលើការងាររបស់គាត់ ប៉ុណ្ណោះ។ ពេលនោះខ្ញុំចាប់អារម្មណ៍ភ្លាម ថា មេដឹកនាំរូបនេះមានលក្ខណៈខុសប្លែក ពីគេ។ មេដឹកនាំនិងអ្នកនយោបាយខ្ញុំធ្លាប់ជួបមុនៗសុទ្ធតែញញឹម និងព្រោកប្រាជ្ញច្រើនទៅកាន់សហការី» ។
លោក អេង រតនៈ បានសរសេរទៀតថា លោកសម រង្ស៊ី ខុសប្លែកពីថ្នាក់ដឹកនាំនានា និងព្រមទំាងអ្នកនយោបាយជាច្រើនដែល លោកធ្លាប់ស្គាល់គឺលោកសម រង្ស៊ី មាន លក្ខណៈវិសាមញ្ញ។ លោកបញ្ជាក់ថា «ខ្ញុំ យល់ថាគាត់ជាមេដឹកនាំពិបាកមើលយល់។ វាជាលក្ខណៈដែលខ្ញុំចាប់អារម្មណ៍។ បើខ្ញុំមើលទៅលើប្រវត្តិរបស់គាត់បន្ថែមទៀត ខ្ញុំនឹងឃើញថា គាត់តែងតែជាមនុស្ស សម្រេចចិត្តធ្វើរឿងរ៉ាវដែលគេមិនដែល ធ្លាប់ធ្វើ។ តើនៅលើលោកមានទេរដ្ឋមន្ត្រីចុះចាប់ទំនិញគេចពន្ធដោយខ្លួនឯង?» ។
ជាមួយគ្នានោះដែរលោក អេង រតនៈ ក៏បានអះអាងថា តំណាងរាស្ត្រអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទាំងអស់ សម រង្ស៊ី មិន ស្គាល់ឈ្មោះអស់ឡើយ។ ប៉ុន្តែហេតុអ្វីពួកគេត្រូវបានជ្រើសតាំងជាតំណាងរាស្ត្រ។ តំណាងរាស្ត្រម្នាក់និយាយថា បើក្រៅពី សម រង្ស៊ី គាត់ប្រហែលជាមិនបានធ្វើ តំណាងរាស្ត្រឡើយ ព្រោះសម រង្ស៊ី មិន ទាំងដែលស្គាល់ឈ្មោះគាត់ និងគាត់ក៏គ្មាន មនោសញ្ចេតនាអ្វីជាមួយ សម រង្ស៊ី។ បើ យកការស្គាល់ឈ្មោះ និងមនោសញ្ចេតនាមកនិយាយគាត់នឹងគ្មានថ្ងៃបានធ្វើឡើយ៕ ហេង សូរិយា
ប្រពន្ធដើររកប្តី ពីមន្ទីរពេទ្យមួយ ទៅមន្ទីរពេទ្យមួយ ជាមួយនឹងអារម្មណ៍រន្ធត់តក់ស្លត់ បន្ទាប់ពីព្រឹត្តិការណ៍ផ្ទុះគ្រាប់បែកបួនគ្រាប់ នៅក្នុងហ្វូងបាតុកម្ម ដែលដឹកនាំដោយមេបក្សប្រឆាំង កាលពីថ្ងៃទី ៣០ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៩៧ ធ្វើឲ្យមានមនុស្សស្លាប់ និងរបួសគរលើគ្នាក្នុងថ្លុកឈាម គឺជារឿងដែលធ្វើឲ្យលោក អេង ឆៃអ៊ាង ចងចាំមិនអាចបំភ្លេចបាននៅក្នុងជីវិតរបស់លោក។
ការចូលប្រឡូកក្នុងឆាកនយោបាយតាំងពីនៅវ័យក្មេងរហូតដល់ក្លាយទៅជាប្រធានគណៈកម្មការទីមួយរដ្ឋសភា វាមិនមែនជារឿងចៃដន្យឡើយ សម្រាប់សិស្សពូកែផ្នែកគណិតវិទ្យាទូទាំងប្រទេសរូបនេះ ប៉ុន្តែវាជាផែនការដែលបានគិតចាប់តាំងពីនៅសិក្សាមកម្ល៉េះ។
លោក អេង ឆៃអ៊ាង កើតនៅថ្ងៃទី១០ ខែវិច្ឋិកា ឆ្នាំ១៩៦៥ នៅក្នុងគ្រួសារអាជីវករមានជីវភាពសមរម្យមួយ នៅក្នុងភូមិកំពង់ចិន ឃុំកំពង់ចិនត្បូង ស្រុកស្ទោងខេត្តកំពង់ធំ។ លោកមានបងប្អូនបង្កើត ៩ នាក់ ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្ន នៅសល់តែ ៧ នាក់ប៉ុណ្ណោះ ដោយម្នាក់ បានស្លាប់នៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម និងម្នាក់ទៀតស្លាប់នៅដើមទសវត្សរ៍៨០។
លោក ឆៃអ៊ាង ដែលជាកូនទី ៣ ក្នុងគ្រួសារបានចាកចេញពីផ្ទះក្នុងភូមិកំពង់ចិនក្នុងឆ្នាំ ១៩៨០ ដើម្បីទៅរៀននៅទីរួមខេត្តកំពង់ធំ។ រៀននៅទីរួមខេត្តកំពង់ធំ បានតែពីរឆ្នាំប៉ុណ្ណោះ ក៏ផ្លាស់ទៅរៀននៅទីរួមខេត្តសៀមរាប ហើយបានរៀននៅទីនោះអស់រយៈពេល ៤ ឆ្នាំ។ លោក ឆៃអ៊ាង បានប្រឡងជាប់បាក់ឌុប (កម្រិតសិក្សាទី ៣ មុនសម័យរដ្ឋកម្ពុជា) ក្នុងឆ្នាំ ១៩៨៧។
លោកបានថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំជាប់សញ្ញាបត្រកម្រិតសិក្សាទី ៣ ដែលស្មើនឹងសញ្ញាបត្របាក់ឌុប នៅឆ្នាំ១៩៨៧ បន្ទាប់មកបានខ្ញុំបន្តមករៀននៅភ្នំពេញ ហើយបានរស់នៅភ្នំពេញរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ននេះ»។
លោកឲ្យដឹងទៀតថា កាលលោកនៅរៀន លោករៀនបានពូកែគ្រប់មុខវិជ្ជាទាំងអស់ ក៏ប៉ុន្តែ មុខវិជ្ជាគណិតវិទ្យា គឺពូកែជាងគេ។ «ខ្ញុំចូលចិត្តមុខវិជ្ជាគណិតវិទ្យា ក្នុងថ្នាក់ខ្ញុំក៏ជាសិស្សពូកែ ក្នុងសាលាខ្ញុំក៏ជាសិស្សពូកែ ហើយខ្ញុំក៏បានប្រឡងជាប់សិស្សពូកែផ្នែកគណិតវិទ្យាទូទាំងប្រទេសនៅឆ្នាំ ១៩៨៧»។
លោក ឆៃអ៊ាង បានចូលរៀននៅសាកលវិទ្យាល័យ វិទ្យាសាស្ត្រសុខាភិបាល (សាលាក្រហម) ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ១៩៨៧ ហើយបានបញ្ចប់ការសិក្សានៅឆ្នាំ១៩៩៣។ នៅពេលបញ្ចប់ការសិក្សាលោក ឆៃអ៊ាង មិនបានយកចំណេះវិជ្ជាជាគ្រូពេទ្យ ដែលលោកខិតខំរៀន អស់រយៈពេលប្រមាណ ៤ ឆ្នាំ យកទៅធ្វើការ ឬប្រកបមុខរបរអ្វីនោះទេ ប៉ុន្តែលោកបានទៅចូលរួមធ្វើសកម្មភាពនយោបាយ ជាមួយគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច។ លោកបានចូលរួមនៅក្នុងចលនាយុវជនគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច នៅពាក់កណ្តាលឆ្នាំ១៩៩២ ដោយសារតែលោកពេញចិត្តយ៉ាងខ្លាំង ចំពោះគោលនយោបាយរបស់គណបក្សនេះ។
«ខ្ញុំចូលរួមជាមួយគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ព្រោះខ្ញុំគាំទ្រគោលនយោបាយបីយ៉ាងរបស់គណបក្សនេះ ទីមួយ គឺខ្ញុំគាំទ្រគោលនយោបាយប្រឆាំងបរទេសឈ្លានពាន ពីព្រោះយើងជាខ្មែរយើងមិនអាចស្ថិតនៅក្រោមបរទេសឈ្លានពានទេ ទីពីរ គឺខ្ញុំគាំទ្រនូវនយោបាយដែលប្រឆាំងនឹងរបបកុម្មុយនីស្តផ្តាច់ការ ពីព្រោះយើងជាមនុស្ស យើងមិនអាចទៅរស់នៅក្រោមបន្ទាត់មួយដែលគេថា ឆ្វេងៗ ស្តាំៗនោះបានទេ ហើយទីបី ប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយ ព្រោះយើងស្អប់អំពើពុករលួយ»។
នៅក្នុងអំឡុងពេលនោះ ទាំងអ្នកនយោបាយ និងអ្នកចេញមុខគាំទ្រនយោបាយបក្សប្រឆាំង គឺប្រឈមនឹងគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងណាស់ដោយត្រូវគេបាញ់សម្លាប់ចោលឆៅៗ។ ប៉ុន្តែមិនបានធ្វើឲ្យលោក ឆៃអ៊ាង ភ័យខ្លាចនោះទេ។
លោកនិយាយថា៖ «ខ្ញុំមានវ័យជាង ២០ ឆ្នាំហ្នឹង ខ្ញុំចូលប្រឡូកដោយអត់ខ្លាចទេពេលនោះ បើទោះបីជាមានការបាញ់សម្លាប់អ្នកតស៊ូយ៉ាងម៉េចក៏ដោយ ខ្ញុំអត់ខ្លាចទេ ខ្ញុំចូលជួយពេញលេញ ហើយដល់ពេលហ៊្វុនស៊ិនប៉ិចបានឈ្នះទៅ ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិចអត់គោរពគោលនយោបាយទាំងបីខាងដើម»។
លោក ឆៃអ៊ាង បានបន្តរៀបរាប់ប្រាប់កម្ពុជាចុងសប្តាហ៍ នៅក្នុងការិយាល័យធ្វើការរបស់លោកនៅរដ្ឋសភា កាលពីថ្ងៃពុធថា លោកបានស្គាល់លោក សម រង្ស៊ី លើកដំបូង នៅក្នុងខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៩២ ដែលនៅពេលនោះ លោក រង្ស៊ី គឺជាមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច។
«ខ្ញុំបានស្គាល់លោកសម រង្ស៊ី ហើយក៏បានទៅធ្វើការជាមួយគាត់ផ្ទាល់ តាំងពីពេលនោះមក ដោយចូលរួមជួយឃោសនាយ៉ាងសកម្ម ជាមួយគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច។ ដល់ពេលគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិចជាប់ឆ្នោតក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៣ ហ្នឹង លោកសម រង្ស៊ី ក៏យកខ្ញុំមកធ្វើការជាមួយគាត់ នៅក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច»។ ការងារក្នុងរដ្ឋាភិបាលចម្រុះពេលនោះ លោកអេង ឆៃអ៊ាងមានតួនាទីជា លេខាផ្ទាល់របស់លោក រង្ស៊ី ដែលពេលនោះ លោក រង្ស៊ី ជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «រៀនពេទ្យចប់តែខ្ញុំអត់បានទៅធ្វើពេទ្យធ្វើហ្មអីទេ គឺធ្វើការជាមួយលោកសម រង្ស៊ី... រហូតដល់មុនគេដកគាត់ចេញពីតំណែងហ្នឹង លោកសម រង្ស៊ី ក៏គាត់បានសួរខ្ញុំដែរ សួរថា ឥឡូវហ្នឹង គេនឹងដកគាត់ហើយ តើខ្ញុំចង់បន្តធ្វើការនៅក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច ទៀតឬយ៉ាងណា?»។
នៅពេលនោះ លោកឆៃអ៊ាង បានសួរទៅលោក រង្ស៊ី វិញថា៖«បងតើពេលគេដកបងចេញពីតំណែង តើបងឈប់ធ្វើនយោបាយ ឬក៏នៅបន្តធ្វើនយោបាយនៅប្រទេសកម្ពុជាតទៅទៀត?»។
នៅពេលនោះលោក រង្ស៊ី ក៏បានប្រាប់លោក ឆៃ អ៊ាងវិញថា គាត់មិនវិលត្រឡប់ទៅប្រទេសបារាំងវិញទេ គឺគាត់នៅបន្តធ្វើនយោបាយដើម្បីជួយប្រទេស និងរំដោះប្រទេសចេញពីរបបផ្តាច់ការ ធ្វើឲ្យប្រទេស មានយុត្តិធម៌សង្គមត្រឹមត្រូវ ហើយនឹងមានការអភិវឌ្ឍ។ នៅពេលនោះ លោក ឆៃអ៊ាង បានប្រាប់លោក រង្ស៊ីថា លោកនៅតែបន្តតាមធ្វើការជាមួយគាត់ជារៀងរហូត។
នៅទីបំផុត រដ្ឋាភិបាលចម្រុះ ដែលមានព្រះអង្គម្ចាស់នរោត្តម រណឫទ្ធិ ជានាយករដ្ឋមន្ត្រី ទីមួយ និងលោកហ៊ុន សែន ជានាយករដ្ឋមន្ត្រីទី២ បានដកលោក រង្ស៊ី ចេញពីរដ្ឋមន្ត្រី ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច នៅថ្ងៃទី ២០ ខែតុលាឆ្នាំ ១៩៩៤។ នៅពេលនោះ លោកឆៃអ៊ាង ជាមួយនឹងយុវជនមួយក្រុម បានចេញពីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច ទៅតាមជួយធ្វើការលោក រង្ស៊ី រហូតដល់លោក រង្ស៊ី បានប្រកាសបង្កើតគណបក្សជាតិខ្មែរជាផ្លូវការ នៅថ្ងៃទី៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៩៥។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ប៉ុន្តែមុននឹងបង្កើតគណបក្សក្រុមយើងខ្ញុំហ្នឹងបានជួយធ្វើការផ្នែកនយោបាយគាត់ គ្រប់បែបយ៉ាងទាំងអស់ ដើម្បីធ្វើយ៉ាងម៉េចឲ្យសកម្មភាពនយោបាយរបស់គាត់ហ្នឹងមានដំណើរការទៅមុខជានិច្ច»។
នៅពេលគណបក្សជាតិខ្មែរត្រូវបានបង្កើតឡើង លោក ឆៃអ៊ាង មានតួនាទីជានាយកខុទ្ទការល័យរបស់លោកសម រង្ស៊ី និងជាសមាជិកគណៈកម្មការនាយក។ នៅពេលក្រោយមកដោយមានជម្លោះដណ្តើមឈ្មោះគណបក្សជាតិខ្មែរ លោក រង្ស៊ី បានបង្កើតគណបក្សថ្មីមួយទៀត ដោយដាក់ឈ្មោះរបស់លោក។
នៅក្នុងការបោះឆ្នោតឆ្នាំ ១៩៩៨ លោក ឆៃអ៊ាង បានឈប់ធ្វើជានាយកខុទ្ទការល័យលោក សម រង្ស៊ី ហើយនៅចុងខែសីហា ឆ្នាំ១៩៩៩ គណៈកម្មការនាយកគណបក្សបានបោះឆ្នោតឲ្យលោកធ្វើជាអគ្គលេខាធិកាបក្ស រហូតដល់លោកបានលាលែង។
ការចូលធ្វើនយោបាយ របស់លោក ឆៃអ៊ាង រហូតដល់លោកបានក្លាយជាអ្នកតំណាងរាស្ត្រ ហើយនៅក្នុងរដ្ឋសភាអាណត្តិទី៥ នេះ ជាប្រធានគណៈកម្មការទីមួយនៃរដ្ឋសភា គឺគណៈកម្មការសិទ្ធិមនុស្ស ស៊ើបអង្កេតទទួលពាក្យបណ្តឹង និងទំនាក់ទំនងរដ្ឋសភា និងព្រឹទ្ធសភា វាមិនមែនជាការចៃដន្យទេ។ មិនមែនជាការចៃដន្យ គឺដោយសារតែលោកបានគូសវាសផ្លូវដើររបស់លោក ដើម្បីចូលប្រឡូកក្នុងនយោបាយ ចាប់តាំងពីលោកនៅសិក្សាមកម្ល៉េះ។
បុរសសម្បុរសណ្តែកបាយរូបនេះ បានគូសបញ្ជាក់ថា៖ «អត់ចៃដន្យទេ គឺចាប់តាំងពីខ្ញុំមានការយល់ដឹងពីបញ្ហាសង្គមតាំងពីខ្ញុំចូលរៀនមក គឺខ្ញុំមើលឃើញថាសង្គមខ្មែរហ្នឹងវាអយុត្តិធម៌ ហើយខ្ញុំក៏បានសិក្សាស្រាវជ្រាវថា តើកត្តាអយុត្តិធម៌ទាំងអស់ហ្នឹងបណ្តាលមកពីមូលហេតុអ្វី? ហើយបន្ទាប់មកទៀត ពេលដែលឆ្លងកាត់របបកុម្មុយនីស្តខ្មែរក្រហមរហូតតមកយួនចូលមកស្រុកខ្មែរហ្នឹងធ្វើឲ្យខ្ញុំ ត្រូវតែធ្វើការស្រាវជ្រាវ តើវាចេញមកពីស្អី?»។
បន្ទាប់ពីបានធ្វើការសិក្សាស្រាវជ្រាវ ស្វែងយល់ អានឯកសារ សួរចាស់ៗទាក់ទងទៅនឹងការធ្វើរដ្ឋប្រហារថ្ងៃទី១៨ មីនា ឆ្នាំ១៩៧០ ប៉ុលពតវ៉ៃដណ្តើមឡើងកាន់អំណាច នៅថ្ងៃទី១៧ មេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ និងការវ៉ៃផ្តួលរំលំរបបខ្មែរក្រហមនៅថ្ងៃ៧ មករា ឆ្នាំ១៩៧៩ ធ្វើឲ្យលោកឆៃអ៊ាងមើលឃើញថា បញ្ហាស្រុកខ្មែរគឺកើតចេញដោយសារអ្នកនយោបាយដែលពុំមានភាពស្មោះត្រង់ពិតប្រាកដចំពោះប្រទេសជាតិចំពោះពលរដ្ឋរបស់ខ្លួនហើយចូលចិត្តយកពលរដ្ឋធ្វើជាឈ្នាន់ ដើម្បីបម្រើមហិច្ឆតាអំណាចរបស់ខ្លួន ដែលទីបំផុតធ្វើឲ្យជនជាតិវៀតណាមចូលមករស់នៅពេញស្រុករហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន។
«ដោយសារកត្តាទាំងអស់នេះហើយ ទើបធ្វើឲ្យខ្ញុំសម្រេចចិត្តត្រូវតែចូលរួមនៅក្នុងនយោបាយដើម្បីរកដំណោះស្រាយឲ្យបានត្រឹមត្រូវជូនប្រទេសជាតិនិងប្រជារាស្ត្រ»។
ការដែលនៅតែបន្តធ្វើនយោបាយជាមួយលោក សម រង្ស៊ី ចាប់តាំងពីចេញពីគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ទៅបង្កើតគណបក្សជាតិខ្មែរ រហូតដល់គណបក្ស សម រង្ស៊ី ហើយចុងក្រោយច្របាច់បញ្ចូលជាមួយគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស ទៅជាគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ គឺដោយសារតែលោកឆៃអ៊ាង មើលឃើញថា លោក រង្ស៊ី ជាអ្នកនយោបាយស្អាតស្អំ។
«ខ្ញុំពេញចិត្តក្នុងការធ្វើកិច្ចការជាមួយអ្នកស្នេហាជាតិដែលស្អាតស្អំ...កាលគាត់នៅរដ្ឋមន្ត្រី គ្មានអ្នកមានអ្នកធំណាម្នាក់ អាចទៅបបួលគាត់នាំគាត់ធ្វើអ្វីផ្តេសផ្តាសបានទេ គឺអត់តែម្តង...ហើយជាសហការីគឺគាត់ផ្តាំហាមដាច់ខាត គឺអត់ឲ្យទៅជំរិតគេយកលុយហ្ហេ! ហើយនៅពេលនោះ ដោយដឹងថា ប្រាក់ខែពួកខ្ញុំចាយមិនគ្រប់ គាត់បានយកប្រាក់ខែរដ្ឋសភារបស់គាត់យកមកឲ្យពួកយើងខ្ញុំចែកគ្នា ដើម្បីចិញ្ចឹមជីវិត...»។
លោក អេង ឆៃអ៊ាងនិងក្រុមការងារបានគោរពទៅតាមការណែនាំរបស់លោកសម រង្ស៊ី ហើយធ្វើកិច្ចការនៅក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចបានជោគជ័យ ទទួលបានកិត្តិយសកេរ្តិ៍ឈ្មោះ សម្រាប់ទាំងរដ្ឋមន្ត្រី សម្រាប់ទាំងសហការី របស់រដ្ឋមន្ត្រី គឺមិនមានរឿងអាស្រូវអ្វីទេ។
ដោយសារតែនៅក្នុងអំឡុងពេលដែលលោក ឆៃអ៊ាង ចូលប្រឡូកក្នុងនយោបាយ មានការបាញ់សម្លាប់អ្នកនយោបាយស្រស់ៗ ហើយលោកបានគិតដឹងច្បាស់ ពីបញ្ហាដែលត្រូវប្រឈម ដែលអាចនឹងត្រូវគេបាញ់សម្លាប់នៅថ្ងៃណាមួយផងនោះ លោកបានប្រាប់ក្រុមគ្រួសារជាមុនថា ប្រសិនបើលោកត្រូវគេបាញ់សម្លាប់ដោយសារតែការធ្វើនយោបាយ សូមកុំទៅទម្លាក់កំហុសដាក់ទោសលើអ្នកណា ពីព្រោះនេះ គឺជាការសម្រេចចិត្តផ្ទាល់ខ្លួនរបស់លោក។ នៅពេលនោះ ក្រុមគ្រួសារបានគាំទ្រលោកពេញទំហឹងឲ្យលោកចូលនយោបាយ។ «និយាយជារួមខ្ញុំបានដាក់ចិត្តដាក់កាយ ដាក់ជីវិតក្នុងការធ្វើនយោបាយដើម្បីប្រទេសជាតិ»។
លោក ឆៃអ៊ាង បានរៀបរាប់ទៀតថា ការធ្វើនយោបាយរបស់លោក មានការប្រឈមយ៉ាងខ្លាំង ពីគូប្រជែងខាងក្រៅ ដែលគេតែងតែ «ចាត់ទុកយើងជាគណបក្សប្រឆាំងហ្នឹង ដូចជាខ្មាំងជាអមិត្តអ៊ីចឹង បានជាមានព្រឹត្តិការណ៍ជូរចត់» និងមានការប្រជែងខាងក្នុងផងដែរ។
លោកឆៃ អ៊ាង បានឆ្លងកាត់នូវរឿងរ៉ាវជូរចត់ច្រើន ប៉ុន្តែអ្វីដែលលោកចងចាំមិនអាចបំភ្លេចបាន គឺព្រឹត្តិការណ៍សោកនាដកម្មគប់គ្រាប់បែក ៤គ្រាប់ ចូលទៅក្នុងហ្វូងបាតុករដែលដឹកនាំដោយលោក សម រង្ស៊ី នៅថ្ងៃទី៣០ ខែ មីនា ឆ្នាំ១៩៩៧ ធ្វើឲ្យ មនុស្សស្លាប់ក្នុងថ្លុកឈាមជាង ១០ នាក់ និងរងរបួសធ្ងន់រហូត ទៅដល់ជិត ២០០ នាក់។
លោកបានបញ្ជាក់ថា៖ «រឿង ៣០ មីនាហ្នឹងកាលណាបើខ្ញុំនិយាយឡើង ធ្វើឲ្យខ្ញុំនឹកឃើញដល់ភរិយារបស់ខ្ញុំ។ នៅពេលដែលផ្ទុះគ្រាប់បែកប្រពន្ធខ្ញុំគាត់កំពុងលក់ដូរ...គាត់មានអារម្មណ៍ថា ខ្ញុំហ្នឹងមិនដឹងក្លាយទៅជាស្អីទៅហើយទេ ហើយ គាត់បានដើរទៅរកខ្ញុំនៅតាមពេទ្យ។ គាត់ ទៅពេទ្យកាល់ម៉ែតរកមើលខ្ញុំមិនឃើញទៅពេទ្យលោកសង្ឃពីព្រោះពេលនោះគេកំពុងដឹកអ្នករបួសចូលពេទ្យ។ ទៅពេទ្យលោកសង្ឃ អត់មានដំណឹងទេ បានគាត់ទៅពេទ្យរុស្ស៊ី...បានទៅដល់ពេទ្យរុស្ស៊ី ទើបគាត់មានអារម្មណ៍ល្អឈប់ព្រួយ»។...ឈប់ភ័យព្រួយដោយសារតែភរិយាលោកបានជួបលោកគួយ ប៊ុនរឿន ដែលជាសហការីរបស់លោក ដោយលោក ប៊ុនរឿន បានប្រាប់គាត់ថា លោកមិនអីទេ។
ចំពោះនៅខាងក្នុងគណបក្សវិញ ក៏មានការប្រឈមច្រើនដែរ គឺចាប់តាំងពីលោក អេង ឆៃអ៊ាង នៅគណបក្សសម រង្ស៊ី។
លោកបន្តថា មានការប្រឌិតរឿង និងចោទប្រកាន់ច្រើនណាស់លើរូបលោកលើសពីការចោទប្រកាន់ដែលថា លោកជាចារកម្មរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែលដាក់បង្កប់នៅក្បែរលោក សម រង្ស៊ី ទៅទៀត។ «ប៉ុន្តែចំពោះខ្ញុំ ខ្ញុំស្គាល់ខ្លួនខ្ញុំច្បាស់ ស្គាល់ថ្នាក់ដឹកនាំច្បាស់ អ៊ីចឹងខ្ញុំជាមនុស្សម្នាក់ដែលមិនចេះខឹង មិនចេះច្រឡោត អ្នកឯងចង់និយាយអីនិយាយទៅធ្វើធម្មតា ខ្ញុំមិនទៅឆ្លើយតបចំពោះអ្នកដែលប្រឌិតរឿងទាំងនោះទេ វាអត់សំខាន់ទេ»។
កាលពីធ្វើជាទេសរដ្ឋមន្ត្រី និងជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញវត្ថុ គ្មានមន្ត្រី ឬឈ្មួញរកស៊ីណាម្នាក់ អាចចូលទៅជួបដោយផ្ទាល់ ជាមួយលោក រង្ស៊ី បានទេ គឺមន្ត្រី និងឈ្មួញត្រូវតែឆ្លងកាត់ក្រុមលេខាទាំងអស់ លើកលែងតែរដ្ឋមន្ត្រីដូចគ្នា។ លោក រង្ស៊ី មិនទទួលកាដូផ្ទាល់ទេ គឺលោកឲ្យក្រុមលេខាជាអ្នកទទួល។ នៅពេលក្រុមលេខា យកកាដូដែលភ្ញៀវឲ្យ យកទៅប្រគល់ឲ្យ ទាំងលោក រង្ស៊ី ទាំងភរិយា លោកស្រី ជូឡុង សូមូរ៉ាបានប្រាប់ថា «គាត់មិនយកទេ គាត់គ្រប់គ្រាន់ហើយ យកទៅចែកគ្នាទៅ»។
ទាំងនេះជាចំណុចពិសេសរបស់មេដឹកនាំ ដែលលោកឆៃអ៊ាងបានអធិប្បាយថា ស្អាតស្អំ «ខុសពីអ្នកដទៃ បើអ្នកដទៃ ច្បាស់ជាឱបក្រសោបដើម្បីយកធ្វើជាប្រយោជន៍របស់ខ្លួនហើយ...»។
លោក រង្ស៊ី បដិសេធទទួលយកសំណូក «នៅពេលគេសូកគាត់» ហើយគាត់បានប្រើប្រាស់ពេលវេលាទាំងអស់របស់គាត់ ដើម្បីបំពេញការងារក្នុងនាមជារដ្ឋមន្ត្រី ដើម្បីបម្រើផលប្រយោជន៍ប្រទេសជាតិ ហើយតែងតែហាមមន្ត្រីក្រោមឱវាទមិនឲ្យជូនដំណើរ ឬទៅទទួលគាត់ឡើយ នៅពេលគាត់ចេញទៅក្រៅ ឬត្រឡប់មកវិញ ដោយឲ្យតែតៃកុងឡានទៅទទួលទៅបានហើយដើម្បីកុំឲ្យខាតពេល។
លោក រង្ស៊ី ក៏មិនចូលចិត្តជួបនរណាម្នាក់ដែលសុំជួបគាត់ហើយយករឿងអ្នកដទៃទៅនិយាយប្រាប់គាត់ដែរ ក៏ប៉ុន្តែគាត់ចូលចិត្តជួបមនុស្សគ្រប់គ្នាប្រសិនបើយករឿងប្រទេសជាតិទៅជជែកជាមួយគាត់ «ហើយកុំយកទៅដាក់បន្ទុកជួយជជែកជួយរកដំណោះស្រាយ»។
ទាំងនេះជាឥរិយាបថរបស់មេបក្សប្រឆាំង ដែលលោក ឆៃអ៊ាង ពេញចិត្តយ៉ាងខ្លាំង ចាប់តាំងពីលោកបានស្គាល់លោក រង្ស៊ី ក្នុងរយៈពេលជាង ២០ ឆ្នាំមកនេះ។
លោក ឆៃអ៊ាងបានបន្តថា លោកគ្មានអ្វីត្រូវដាក់មន្តស្នេហ៍លោក រង្ស៊ី ដើម្បីឲ្យលោករង្ស៊ីចូលចិត្ត ដូចអ្នកខ្លះនិយាយនោះទេ ក៏ប៉ុន្តែ លោក រង្ស៊ី គឺជាមនុស្សច្បាស់លាស់ ហើយលោកក៏ជាមនុស្សច្បាស់លាស់ដែរ ទើបអាចបន្តធ្វើការងារជាមួយគ្នាបានរហូតមកដល់ពេលនេះ។
«ខ្ញុំមិនដែលទៅសុំអីគាត់ទេ សុំតំណែងឲ្យអ្នកនេះ ឲ្យអ្នកនោះ គឺអត់ទេ គឺខ្ញុំមានតែជួយការងារគាត់ ជួយគិតគាត់ ជួយធ្វើគាត់ និងជួយដោះស្រាយការងារសម្រាប់ក្រុមទាំងមូល រឿងថាយកបន្ទុកទៅដាក់ឲ្យគាត់ដោះគឺអត់ ហើយមិនមែនតែជាមួយគាត់ទេ ជាមួយអនុប្រធានបក្សលោកកឹម សុខា ក៏ដូចគ្នាដែរ»។
បើទោះបីជាលោក ឆៃអ៊ាង បានចូលរួមធ្វើនយោបាយ នៅក្នុងគណបក្សប្រឆាំង អស់រយៈពេលជាង ២០ ឆ្នាំមកហើយក្តី តែលោកបានគូសបញ្ចាក់ថា៖«គ្មានអ្នកណាធ្វើនយោបាយដើម្បីធ្វើគណបក្សប្រឆាំងទេ គេធ្វើនយោបាយដើម្បីទៅដឹកនាំប្រទេស ឥឡូវដែលខំប្រឹងហ្នឹងគឺប្រឹងដើម្បីទៅយកអំណាចមកដោះស្រាយបញ្ហាប្រទេសជាតិអាហ្នឹងគឺគោលដៅ អ៊ីចឹង»។
លោក អេង ឆៃអ៊ាង បានរៀបការនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៩០ ជាមួយភរិយានៅខេត្តសៀមរាប បច្ចុប្បន្នមានកូន ៤ នាក់ប្រុសពីរនាក់ កូនបងមានអាយុ ២២ ឆ្នាំ កូនពៅ អាយុ១២ ឆ្នាំ។ ភរិយាលោកឆៃអ៊ាង គឺជាអាជីវករ។ «ភរិយាខ្ញុំជាអាជីវករថ្នាក់កណ្តាល ការធ្វើនយោបាយរបស់ខ្ញុំគាត់គឺជាឆ្នាំងបាយ»។
លោក ឆៃអ៊ាង មិនមានបំណងតម្រង់ទិសកូនៗរបស់លោកឲ្យធ្វើនយោបាយដូចលោកនោះទេ ហើយលោកក៏មិនប្តូរគណបក្ស រត់ទៅចូលគណបក្សផ្សេង ដែលមានឧត្តមគតិផ្ទុយពីលោកឡើយ។
លោកគូសបញ្ជាក់ថា៖ «ប្តូរគណបក្ស ឬថ្នាក់ដឹកនាំនយោបាយ លុះត្រាតែអ្នកដឹកនាំគណបក្សនយោបាយហ្នឹងគាត់ប្តូរគំនិតប្តូរឧត្តមគតិ...នៅពេលនោះទើបខ្ញុំប្តូរ តែខ្ញុំប្តូរខ្ញុំអត់ទៅរកក្រុមណាដែលមានឧត្តមគតិ មិនស្មោះត្រង់ជាមួយប្រទេសជាតិនោះទេ គឺខ្ញុំទៅរកក្រុមណាដែលធ្វើអ្វីៗស្មោះត្រង់ជាមួយប្រទេសជាតិហើយធ្វើអ្វីៗដើម្បីផលប្រយោជន៍ប្រទេសជាតិនិងពលរដ្ឋ»៕
នាងខ្ញុំសូមលាតត្រដាងការពិតនិងបកអាក្រាតមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់បក្សសង្គ្រោះជាតិដែលវក់នឹងល្បែងនិងពុករលួយ ! ជូនចំពោះមិត្តភក្ត្រិហ្វេសបុកបានដឹង ដើម្បីជាការពិចារណា។
ពីដំបូងនាងខ្ញុំនៅបក្សសិទ្ធមនុស្សបន្ទាប់មកក៏រួមគ្នាជាគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ
ជិត៤ឆ្នាំមកនេះ ខ្ញុំឃេីញនៅក្នុងបក្សនេះគឺ រឿងដែលស្មានមិនដល់នោះគឺបញ្ហាសិលធម៌ស្មោគគ្រោក តាំងពីមន្ត្រីថ្នាក់លើបង្អស់ដល់ក្រោម មានអ្នកខ្លះឆ្កួតនឹងស្រីញី ស្អុយគគ្រុកកេរ្តិ៍ឈ្មោះអសោចភិតក្បត់គ្នាទៅវិញទៅមក ដូចជាយឹម សុវណ្ណសាហាយស្មន់ជាមួយតំណាងរាស្ត្រគ្នាឯង លី ស្រីវីណា ហេីយអ្នកខ្លះទៀត វក់នឹងល្បែងស៊ីុសង ពាលាអាវ៉ាសែផង ស្រីញីផងរហូតហ៊ានលក់អស់គ្មានសល់ទ្រព្យសម្បត្តិ រហូតដល់ថ្នាក់ជំពាក់លុយគេវ័ណ្ឌក ពីព្រោះតែចាញ់ល្បែង។
តួរយ៉ាងដូចជាអេង ឆៃអ៊ាង ជាមនុស្សជំនិតមួយរូបរបស់លោកសម រង្ស៊ីុ គឺជាអ្នកតំណាងរាស្ត្រម្នាក់ដែលលេចមុខនៅតែគ្រប់កាស៊ីុណូ លេងល្បែងមិនលោះពេល ញៀននឹងល្បែងដោយមិនខ្វល់ពីការប្រជុំសភា ឬត្រូវចុះជួយដោះស្រាយបញ្ហាជូនពលរដ្ឋនៅមណ្ឌលរបស់ខ្លួនឡើយ។ ជានិច្ចកាលបុគ្គលនេះ ខ្ញុំមិនសូវដែលឃើញមុខនៅមូលដ្ឋានទេ តែបើចង់ដឹងថា លោក អេង ឆៃអ៊ាង នៅកន្លែងណានោះ គេគ្រាន់តែទៅកន្លែងលេងល្បែងនៅកាស៊ីណូណាមួយ នោះនឹងបានឃើញគាត់ភ្លាម។ ជារឿយៗនិងជាទម្លាប់ លោកអេង ឆៃ អ៊ាងតែងតែចូលលេងល្បែងនៅក្នុងកាស៊ីុណូសិននៅមុនពេលចូលប្រជុំសភា ។
ដោយសារតែវក់នឹងល្បែង លោក អេង ឆៃអ៊ាង សុខចិត្តធ្វើមុខក្រាស់ទទួលលុយពីមន្ត្រីរបស់បក្សកាន់អំណាចដែលជាអ្នកជំនួញជាប់រហូតមក គឺគាត់សុខចិត្តលក់ឧត្តមគតិខ្លួនឯង ឲ្យតែបានលុយលេងល្បែង និងការសប្បាយស្រីញីអូនបង។ ម៉្យាងវីញទៀត អោយតែរដូវបោះឆ្នោតមកដល់គឺលោកអេង ឆៃអ៊ាងត្រូវប៉ាន់ហេីយមានលុយចូលលេងល្បែងកាន់តែញឹកញាប់។ ជាក់ស្តែងបេក្ខជនចង់ឈរឈ្មោះក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ឆ្នាំ ២០១៧នេះនៅតាមខេត្តជាពិសេសភ្នំពេញត្រូវសូកលោកអេង ឆៃអ៊ាង ៥០០០ដុល្លារ រឺ ៣០០០ដុល្លាររបេីចង់បានលេខរៀងទី ១ រឺ ទី២ !
បើលោកអេង ឆៃអ៊ាងលេងល្បែង
លេងទៅហើយតែរឿងមានស្រី
ក្រៅផ្ទះរាប់មិនអស់វាយ៉ាងម៉េចដែរ?។
ឆ្គួតស្រី ឆ្គួតស្រា ឆ្គួតល្បែង លោក
អេង ឆៃអ៊ាងឆ្គួត២រួចទៅហើយគឺ
ល្បែងនិងស្រី។
មានរូបថតស្រីលោកអេង ឆៃអ៊ាង
នៅខេត្តសៀមរាប។
អ្នកវិភាគចៅចាក់ស្មុក៖ ផែនការនៃការវិលត្រឡប់មកកម្ពុជាវិញរបស់ សម រង្ស៉ី ជាផែនការធ្វើបដិវត្តន៍ពណ៌ ក្រោមទិសស្លោក «ការផ្លាស់ប្តូរ»
កាលបរិច្ឆេទ ថ្ងៃទី 18 ខែ សីហា ឆ្នាំ 2019 - ម៉ោង 6:45 AM
(ភ្នំពេញ)៖ ការប្រកាសកំណត់យកថ្ងៃទី៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០១៩ ជាកាលបរិច្ឆេទនៃការវិលត្រឡប់ចូលប្រទេសកម្ពុជាវិញរបស់ទណ្ឌិត សម រង្ស៊ី កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែសីហាម្សិលមិញ បានបង្កើតការសង្ស័យជាថ្មីទៀតថាវាគ្រាន់តែជាការបោកបញ្ឆោតសកម្មជនរបស់ខ្លួន និងបង្កើតព្រឹត្តិការណ៍ថ្មី ដើម្បីកុំឱ្យគេភ្លេចមុខនិងឈ្មោះ ក្រុមរបស់ខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះ ដោយសារតែមិនមែន សម រង្ស៊ី ខ្លួនឯងឡើយដែលបានប្រកាសថា នឹងវិលត្រឡប់មកវិញ ប៉ុន្តែជាអ្នកញៀនល្បែង អេង ឆៃអ៊ាង ដែលនិយាយជំនួស សម រង្ស៊ី និងជាអ្នកចេញសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានក្រោមឆ័ត្រខ្មោចបក្សសង្ក្រោះជាតិ ដែលខ្លួនដណ្តើមបានពី កឹម សុខា។ អេង ឆៃអ៊ាង ដែលទើបតែត្រូវបានគេទម្លាយវិដេអូចូលលេងល្បែង ក្នុងកាស៊ីណូនៅសហរដ្ឋអាមេរិក ជាទីដែលគាត់កំពុងសម្ងំលាក់ខ្លួនក្រោយរត់ចោលស្រុក។
នៅក្នុងបទសម្ភាសជាមួយវិទ្យុអាស៊ីសេរី និងវីអូអេ អេង ឆៃអ៊ាង មានភាពស្រពិចស្រពិលក្នុងការបញ្ជាក់ពីភាពប្រាកដប្រជានៃការវិលត្រឡប់របស់ សម រង្ស៊ី នេះនិងបានលើកឡើងថា ពីពេលនេះរហូតដល់ថ្ងៃទី៩ ខែវិច្ឆិកា អាចមានការប្រែប្រួលគ្រប់ពេល គឺមិនអាចទស្សន៍ទាយបានទេ។ នេះគឺជាល្បិចកលមួយដែល ក្រុមប្រឆាំងតែងតែ ប្រើដើម្បីគេចពីការសន្យារបស់ខ្លួនដូចសព្វមួយដង។ សម រង្ស៊ី ក៏អាចយកលេសថា ខ្មោចគណបក្សសង្គ្រោះជាតិមិនបានឱ្យខ្លួនវិលមកទេ ដូចដែល សម រង្ស៊ី តែងតែលើកមកប្រើប្រាស់ពេលការកំណត់វេលាចូលស្រុករបស់ខ្លួនខិតជិតមកដល់។ ប៉ុន្តែលើកនេះមនុស្សម្នាឈប់ជឿ បាត់អស់ទៅហើយព្រោះគេដឹងចរិតនយោបាយមាន់សម្លរនិងខ្លាចគុករបស់ សម រង្ស៊ី ច្បាស់ណាស់។
ដូច្នេះបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ថា ការកំណត់យកថ្ងៃទី៩ ខែវិច្ឆិកា នៃការវិលត្រឡប់មកវិញរបស់ក្រុមជនក្បត់ជាតិ សម រង្ស៊ី គឺដើម្បីចិញ្ចឹមចលនាប្រឆាំងនៅក្នុង ប្រទេសកម្ពុជាតែប៉ុណ្ណោះ និងជាការឆ្លៀតឱកាសពេលដែលសហភាពអឺរ៉ុបបាន និងកំពុងពិចារណាបន្ថែមលើការអនុគ្រោះពន្ធលើទំនិញកម្ពុជា។ ការអះអាង ថាការវិលត្រឡប់មកវិញរបស់សមរង្ស៊ីដើម្បីជួយដោះស្រាយបញ្ហា EBA គឺគ្រាន់តែជាលេសប៉ុណ្ណោះ ខណៈក្រុមប្រឆាំងនេះហើយដែលបានដើរអង្វរបរទេស បំផ្លាញសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា បំបែកឆ្នាំងបាយប្រជាជនកម្ពុជាជាពិសេសកម្មករកម្មការិនីដោយលត់ជង្គង់អង្វរកុំផ្តល់ជំនួយ កុំវិនិយោគ និងកុំទិញទំនិញពីកម្ពុជា។ ប៉ុន្តែ ពេលនេះក្រុមវង្វេងជាតិទាំងនេះបែរជាមកធ្វើចិត្តល្អ តាំងខ្លួនជាអ្នកស្នេហាជាតិ យំស្រែកចង់មកជួយដោះស្រាយបញ្ហាទៅវិញ។
តែតាមពិតទឹកភ្នែក និងស្រែកយំរបស់ក្រុមជនក្បត់ជាតិ សម រង្ស៊ី អេង ឆៃអ៊ាង និង មូរ សុខហួរ ជាទឹកភ្នែកក្រពើ និងសម្រែកយំរបស់ក្រុមជនបំផ្លាញជាតិប៉ុណ្ណោះ។ ការប្រកាសថ្ងៃនៃការវិលត្រឡប់មកកម្ពុជាវិញនេះគឺដើម្បីអាច សម រង្ស៊ី ធ្វើតេស្តកម្លាំងថា មានអ្នកគាំទ្រខ្លួនដែរឬទេ ព្រោះចាប់តាំងពីដើមរៀងមក សម រង្ស៊ី តែងតែបន្តការអនុវត្តផែនការបដិវត្តន៍របស់ខ្លួនជានិច្ច ដោយបានបង្កការញុះញង់ ចលាចលក្នុងសង្គមតាមរយៈការញុះញង់កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធមិនឱ្យស្តាប់បញ្ជា ការបញ្ឆេះកំហឹងជាតិ សាសន៍ប្រឆាំងនឹងជនបរទេសរស់នៅកម្ពុជា ការញុះញង់ពលរដ្ឋឱ្យរំលោភបំពានសាលដីការបស់តុលាការ កំពូល ដែលសម្រេចរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ប្រតិបត្តិករនៃផែនការបដិវត្តន៍ពណ៌ និងដើម្បីបុព្វហេតុ នៃការផ្លាស់ប្តូរ។
អេង ឆៃអ៊ាង ដែលជាអ្នកមេគំនិតធ្វើបក្សប្រហារក៏បាននិយាយកាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែសីហា ជាមួយវិទ្យុអាស៊ីសេរី និងវិទ្យុសំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិក ពាក្យសម្តីមួយម៉ាត់ណាក៏បង្កប់ដោយការញុះញង់ បង្កចលាចលដើម្បីគោលដៅ «ការផ្លាស់ប្តូរ» ដែរ ក្រោមរូបភាពស្តារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្សដែល ចៅហ្វាយនាយបរទេសរបស់ពួកគេក៏តែងតែលើកឡើងដែរ។
តើផ្លាស់ប្តូរអ្វីទៅបើកម្ពុជាកំពុងមានសុខសន្តិភាព មានការអភិវឌ្ឍ ហើយប្រជាជនកម្ពុជាកំពុងតែរស់នៅក្នុងសេចក្តីសុខ សប្បាយរីករាយនិងការអភិវឌ្ឍនោះ? តើអ្វីដែលជាគោលបំណងនយោបាយពិតប្រាកដនៃពាក្យថា «ការផ្លាស់ប្តូរ» ឬ«ការផ្លាស់ប្តូរជាវិជ្ជមាន» ដែលទណ្ឌិត សម រង្ស៉ី និងក្រុមក្បត់ជាតិរបស់ខ្លួនបាន លើកឡើងនៅក្នុងសារនយោបាយរបស់ខ្លួននោះ? សម្រាប់អ្នកតាមដានសភាពការណ៍នយោបាយកម្ពុជា ពាក្យថា «ផ្លាស់ប្តូរ» ឬ «ផ្លាស់ប្តូរជាវិជ្ជមាន» ដែល សម រង្ស៉ី និងបក្ខពួកខ្លួន តែងលើកឡើងគឺមានបង្កប់នូវល្បិចកលនយោបាយដ៏ពិសពុល ក្នុងការប៉ុនប៉ងធ្វើបដិវត្តន៍ពណ៌ជាថ្មី ដើម្បីដណ្តើមអំណាច ដែលជាវិធីខុសច្បាប់ និងមិនប្រជាធិបតេយ្យ ហើយដែលអាចនាំគ្រោះថ្នាក់ដល់ជាតិនិងប្រជាជនកម្ពុជា។
ចុងក្រោយនេះ ទណ្ឌិត សម រង្ស៉ី និងបក្ខពួក បន្ទាប់ពីដណ្តើមបានតួនាទីដឹកនាំក្រុមប្រឆាំងក្រៅប្រទេសពី កឹម សុខា រួចមក ក៏បានប្រកាសជាចំហរអំពីផែនការ វិលត្រឡប់មកកម្ពុជាវិញ។ សម្រាប់អ្នកវិភាគនយោបាយខ្មែ បានមើលឃើញច្បាស់ថា ផែនការនៃការវិលត្រឡប់នេះ គឺធ្វើឡើងនៅក្នុងរបៀបវារៈនៃដំណើរឆ្ពោះទៅកាន់ ការប៉ុនប៉ងជាថ្មី ដើម្បីធ្វើបដិវត្តន៍ពណ៌ដណ្តើមអំណាច បន្ទាប់ពីចលនាបដិវត្តន៍ពណ៌នេះ បានបរាជ័យ និងដួលរលំជាស្ថាពរនៅថ្ងៃទី១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៧។ មានហេតុផលសំខាន់ៗ និងច្បាស់លាស់ចំនួន៣ដែលបង្ហាញថា ការប្រកាសពីការវិលត្រឡប់របស់ សម រង្ស៊ី នេះ គឺជាល្បិចកលនយោបាយ និងគ្មានគោលដៅអ្វីក្រៅពីប៉ុនប៉ងធ្វើបដិវត្តន៍ពណ៌នោះឡើយ ៖
ហេតុផលទី១៖ សម រង្ស៊ី គឺជាទណ្ឌិត ដែលអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចរបស់កម្ពុជាមានដីកាពីតុលាការ ដើម្បីស្វែងរកចាប់ខ្លួន។ ដំបូងគេនឹកស្មានតែ សម រង្ស៊ី ជាមនុស្សក្លាហាន ដែលប្រកាសចូលស្រុកហ៊ានឱ្យអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួនដើម្បីប្រឈម នឹងការអនុវត្តច្បាប់របស់តុលាការ។ ប៉ុន្តែតាមការសិក្សាប្រវត្តិរបស់ សម រង្ស៉ី កន្លងមក សម រង្ស៉ី ជាមនុស្សខ្លាចគុក ខុសពី កឹម សុខា ហើយតែងរត់ចោលស្រុក ដើម្បីគេចខ្លួននៅពេលមានដីកាចាប់ខ្លួនពីតុលាការ។ សម រង្ស៊ី តែងទទួលរងការរិះគន់អំពីរឿងនេះ ជាពិសេសពីសំណាក់ក្រុម កឹម សុខានិយម ប៉ុន្តែ សម រង្ស៉ី តែងលើកឡើងការពារខ្លួនថា ការរត់ទៅក្រៅស្រុក ដើម្បីបន្តការតស៊ូនៅក្រៅប្រទេស ប្រសើរជាងជាប់គុកឥតប្រយោជន៍ដូច កឹម សុខា និង ស្លាប់ដោយគ្មានន័យដូច កែម ឡី។
ដូច្នេះការប្រកាសពីការវិលត្រឡប់វិញរបស់ សម រង្ស៊ី ទោះបីជាពេលនេះបានកំណត់កាលបរិច្ឆេទច្បាស់លាស់នៅថ្ងៃទី៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០១៩ ប៉ុន្តែពុំមែនក្នុងហេតុផលឱ្យអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួនដើម្បីប្រឈមនឹងការអនុវត្តច្បាប់នោះឡើយ។
ហេតុផលទី២៖ ការប្រកាសវិលត្រឡប់វិញរបស់ សម រង្ស៊ី នៅឆ្នាំ ២០១៩ ខុសពីស្ថានភាពនៅខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០១៣។ នៅឆ្នាំ ២០១៣ ការវិលត្រឡប់របស់ សម រង្ស៉ី មកកម្ពុជា គឺមានព្រះរាជក្រឹត្យលើកលែងទោសពីព្រះមហាក្សត្រ ហើយនៅពេលនោះ សម រង្ស៉ី គឺជាប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិស្របច្បាប់ ដែលត្រូវចូលរួមប្រកួតប្រជែងក្នុងការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រនីតិកាលទី៥ នៃរដ្ឋសភា តាមគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស។
ដូច្នេះការវិលត្រឡប់របស់ សម រង្ស៊ី នៅពេលនោះ គឺមានហេតុផលត្រឹមត្រូវ។ ប៉ុន្តែការប្រកាសវិលត្រឡប់មកវិញរបស់ទណ្ឌិត សម រង្ស៊ី នៅឆ្នាំ២០១៩ នេះ គឺមិនដូចកាលពីឆ្នាំ២០១៣ ឡើយ ដោយសារនៅពេលនេះ សម រង្ស៊ី ជាទណ្ឌិតដែលមានដីកាស្វែងរកចាប់ខ្លួន និងមេដឹកនាំនៃចលនានយោបាយខុសច្បាប់ នៅក្រៅប្រទេស។ ម្យ៉ាងទៀតការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្រ្ត រៀងរាល់៥ឆ្នាំ បានប្រព្រឹត្តទៅរួចទៅហើយ កាលពីឆ្នាំ ២០១៨។
ដូច្នេះការប្រកាសវិលត្រឡប់មកវិញរបស់ សម រង្ស៉ី នាពេលនេះ គឺមិនមែនក្នុងហេតុផលដើម្បីចូលរួមក្នុងការបោះឆ្នោតនោះទេ។ គ្រប់គ្នានៅចាំបានច្បាស់ថា នៅពេលដែលកម្ពុជារៀបចំការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រអាណត្តិទី៦ កាលពីឆ្នាំ ២០១៨ កន្លងទៅ សម រង្ស៉ី បានដឹកនាំយុទ្ធនាការបំផ្លាញចោល ការបោះឆ្នោតនេះ តាមរយៈការរារាំងមិនឱ្យគណបក្សនានាចូលរួមប្រកួតប្រជែងក្នុងការបោះឆ្នោត និងការរារាំងមិនឱ្យពលរដ្ឋចេញទៅបោះឆ្នោត ក្រោមទិសស្លោក «ដេកផ្ទះ ឈ្នះឯង»។
ប៉ុន្តែយុទ្ធនាការនេះបានទទួលបរាជ័យ ដោយសារការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្រ្តនីតិកាលទី ៦ បានប្រព្រឹត្តទៅដោយរលូន ស្របតាមគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យសេរី និងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ក៏ដូចជាច្បាប់របស់កម្ពុជា ព្រមទាំងមានគណបក្សនយោបាយចំនួន ២០ បានចូលរួមប្រកួតប្រជែង ហើយអ្នកបោះឆ្នោតចំនួន ៨៣,០២% បានចេញទៅបោះឆ្នោត។
ហេតុផលទី៣៖ ក្នុងផែនការនៃការវិលត្រឡប់របស់ សម រង្ស៊ី មកកម្ពុជាវិញ ក្រុមប្រឆាំងនៅក្រៅប្រទេសបានរៀបចំសកម្មភាពចំនួន ៥៖
១)-បង្កើតក្រុមការងាររៀបចំកម្លាំងទទួលទណ្ឌិត សម រង្ស៊ី
២)-ពង្រីកសកម្មភាពការទូត ៣)-ពង្រីកការផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានជុំវិញបញ្ហារសើបៗនៅក្នុងសង្គមដើម្បីបញ្ឋេះកំហឹងប្រជាពលរដ្ឋសំដៅជំរុញចលនាខាងក្នុងដែលបានបាត់បង់ជំនឿ និងសេចក្តីទុកចិត្តលើខ្លួនឱ្យកម្រើកឡើងវិញ ៤)-ទំនាក់ទំនងឱ្យស្អិតរមួតជាមួយមជ្ឈដ្ឋានអ្នកប្រជាធិបតេយ្យដើម្បីបង្ហាញថាខ្លួននៅតែមានសកម្មភាពនិងមានគេទទួលស្គាល់ និង ៥)-រៀបចំថវិកាសម្រាប់អនុវត្តផែនការ។ បន្ថែមលើ សកម្មភាពទាំង ៥ គោលដៅខាងលើ សម រង្ស៉ី បានចាប់ផ្តើមឃោសនាឱ្យកម្លាំងក្នុងស្រុក ប្រឆាំងនឹងរាជ
រដ្ឋាភិបាល តាមរយៈការញុះញង់ឱ្យកម្លាំងប្រដាប់អាវុធបះបោរ និងការបញ្ឆេះកំហឹងសង្គមដើម្បីញុះញង់ឱ្យប្រជាជនបះបោរប្រឆាំងនឹងអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច តាមរយៈបំផុស បំភាន់ បំភ្លៃ និងបំផ្លើសព័ត៌មានលើបញ្ហារសើបរបស់សង្គម តាមគ្រប់រូបភាព។
ការរៀបចំកម្លាំងប្រឆាំងខាងក្នុង ដើម្បីគាំទ្រ និងស្វាគមន៍ការវិលត្រឡប់មកវិញរបស់ សម រង្ស៉ី គឺធ្វើឡើងក្នុងល្បិចកល ដើម្បីប្រើប្រាស់កម្លាំងទាំងនេះ ជាខែលការពារខ្លួនផង និងជាកម្លាំងប្រឆាំងនឹងការអនុវត្តច្បាប់របស់អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចផង។ ដូច្នេះ ច្បាស់ណាស់ថា គោលដៅនយោបាយពិតប្រាកដនៅពីក្រោយការប្រកាសវិលត្រឡប់របស់ សម រង្ស៉ី គឺការប៉ុនប៉ងប្រមូលកម្លាំងជាថ្មី ដើម្បីដឹកនាំចលនាបដិវត្តន៍ពណ៌ជាថ្មី ដើម្បីមហិច្ឆតាអំណាចផ្ទាល់ខ្លួន។ ការបញ្ចុះបញ្ចូលឱ្យអឺរ៉ុបដក EBA ពីកម្ពុជា និងការបញ្ចុះបញ្ចូលឱ្យអាមេរិកដាក់ទណ្ឌកម្មលើកម្ពុជា គឺជាផ្នែកមួយដ៏សំខាន់នៃការអនុវត្តផែនការដ៏ពិសពុលរបស់ សម រង្ស៊ី ក្នុងគោលបំណងរុញច្រានឱ្យកម្ពុជាធ្លាក់ចូលក្នុងវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គម ដែលជាកត្តាអនុគ្រោះផ្នែកនយោបាយសម្រាប់ក្រុមប្រឆាំងញុះញង់ប្រមូលកម្លាំង ដើម្បីធ្វើបដិវត្តន៍ពណ៌ជាថ្មី។
ផ្អែកលើហេតុផលខាងលើ គ្រប់គ្នាមានភាពប្រាកដនិយមថា ផែនការនៃការវិលត្រឡប់របស់ សម រង្ស៊ី ដើម្បីមកដឹកនាំធ្វើបដិវត្តពណ៌ជាថ្មី ក្នុងការដណ្តើមអំណាចនៅកម្ពុជា គឺនឹងមិនអាចសម្រេចតាមផែនការ និងគោលដៅបាននោះឡើយ ដោយហេតុថា ៖
ទី១៖ ការវិលត្រឡប់ចូលស្រុកវិញរបស់ សម រង្ស៊ី ក្នុងល្បិចកលដើម្បីប៉ុនប៉ងធ្វើបដិវត្តន៍ពណ៌ជាថ្មី គឺជាអំពើខុសច្បាប់ ដែលអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច បានត្រៀមលក្ខណៈម្ចាស់ការទាំងផ្នែកកម្លាំង និង មធ្យោបាយអនុវត្តគ្រប់ជ្រុងជ្រោយរួចហើយ។ ការរៀបចំកម្លាំងក្នុងមួយឃុំចំនួន ៥ នាក់ ក្រោមលេសទៅទទួល
ទណ្ឌិត សម រង្ស៊ី ត្រឡប់មកវិញ គឺជាការចូលរួមក្នុងផែនការបដិវត្តន៍ពណ៌ ដែលជាទង្វើខុសច្បាប់ ហើយអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចអាចចាត់វិធានការច្បាប់ បាននៅគ្រប់ពេល ហើយកន្លងទៅនេះ អ្នកដែលមិនគោរព តាមសាលដីកាតុលាការកំពូលជាច្រើននាក់ត្រូវបានកោះហៅទៅសាកសួរ និងខ្លះដែលនៅតែងងើលបន្តបំ ពានសាលដីកាក៏ត្រូវបានអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួននិងធ្វើការចោទប្រកាន់ផងដែរ ព្រោះក្នុងតម្លៃណា ក៏ដោយកម្ពុជានឹងមិនអនុញ្ញាតឱ្យក្រុមប្រឆាំងមួយក្តាប់តូចបំផ្លាញសុខសន្តិភាពនិងការអភិវឌ្ឍឡើយ។
ទី២៖ ប្រជាជនកម្ពុជាជាអ្នកស្រឡាញ់សន្តិភាព និងយល់ដឹងច្បាស់ថា ការចូលរួមធ្វើបដិវត្តន៍
ពណ៌ ដើម្បីមហិច្ឆតាអំណាចរបស់ សម រង្ស៊ីនិងបក្ខពួក គឺជាការបំផ្លាញសន្តិភាព សេចក្តីសុខរបស់ប្រជាជន និងការអភិវឌ្ឍន៍របស់ប្រទេសជាតិ។
ទី៣៖ ប្រជាជនកម្ពុជាយល់ដឹងច្បាស់ណាស់ថា ការឡើងកាន់អំណាចនៅកម្ពុជា គឺត្រូវធ្វើឡើងដោយការបោះឆ្នោតដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ នៅរៀងរាល់ ៥ ឆ្នាំម្តង។ ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្រ្តនីតិកាលទី ៦ បានប្រព្រឹត្តទៅរួចហើយកាលពីឆ្នាំ២០១៨ ហើយការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្រ្តនីតិកាលទី ៧ នឹងត្រូវប្រព្រឹត្តទៅនៅក្នុងឆ្នាំ២០២៣ ខាងមុខ។
ទី៤៖ សាធារណមតិជាតិ និងអន្តរជាតិ បានដឹងយ៉ាងច្បាស់ថាតាមច្បាប់ខ្មោចគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលតុលាការរកឃើញថា បានឃុបឃិតនិងជាឧបករណ៍បដិវត្តន៍ពណ៌នឹងមិនអាចរស់ឡើងវិញឡើយ ហើយក៏គ្មានការបោះឆ្នោតឡើងវិញដែរ អាសនៈសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ក្រុង ស្រុកខណ្ឌ ខេត្តរាជធានីនៃខ្មោចគណបក្សសង្គ្រោះជាតិក៏នឹងមិនអាចរស់ឡើងវិញដែរ។
អ្នកវិភាគនយោបាយកម្ពុជា មើលឃើញថា ការប្រកាសវិលត្រឡប់ចូលស្រុកវិញរបស់ សម រង្ស៉ី ក្នុងពេលនេះគឺជាដំណើរក្នុងស្ថានភាពប្រថុយប្រថាន ដែលនឹងនាំគ្រោះថ្នាក់ដ៏ធំសម្រាប់រូបទណ្ឌិត សម រង្ស៊ី ហើយអ្នកចាញ់បោកក្នុងឧបាយកលនយោបាយរបស់ក្រុមប្រឆាំង ដោយចូលរួមគាំទ្រចលនាបដិវត្តន៍ពណ៌ជាថ្មី ក្រោមលេសនៃ «ការផ្លាស់ប្តូរ» ក៏នឹងត្រូវរងគ្រោះថ្នាក់ និងប្រឈមមុខនឹងផ្លូវច្បាប់ដោយគេចមិនផុតផងដែរ។
ជារួមប្រជាជនកម្ពុជាមិនត្រូវការឡើយនូវបដិវត្តន៍ពណ៌ គឺប្រជាជនកម្ពុជាត្រូវការសន្តិភាព និងការអភិវឌ្ឍ ដោយប្រកាន់ខ្ជាប់នូវគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស តាមរយៈការចាត់តាំងឱ្យមានបោះឆ្នោតជាទៀងទាត់ នៅរៀងរាល់ ៥ ឆ្នាំម្តង ស្របតាមការកំណត់ក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដែលជាច្បាប់កំពូលរបស់ជាតិ!
ដោយ៖ ចៅចាក់ស្មុក
ស្រុកកំចាយមារ ខេត្តព្រៃវែង ថ្ងៃទី១៧ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៩
No comments:
Post a Comment